Cách nhận biết trẻ ở tình trạng cấp cứu
Đánh giá hệ hô hấp:
cần xác định xem trẻ có biểu hiện gắng sức không,xem hiệu quả thở như thế nào và ảnh hưởng của suy hô hấp lên các cơ quan khác như thế nào
thở gắng sức:
khi hệ hô hấp của trẻ bị ảnh hưởng sẽ xuất hiện các biểu hiện của gắng sức,qua đó có thể đánh giá được mức độ nặng nhẹ của suy hô hấp. muốn biết thở gắng sức như thế nào cần biết
tần số thở:
trẻ thở nhanh làm tănh thông khí,đáp ứng nhu cầu oxi của cơ thể
nguyên nhân có thể do bệnh chuyển hóa,bệnh tại phổi hay do đường thở
co kéo cơ hô hấp:
thở gắng sức còn biểu hiện qua co kéo cơ hô hấp như cơ liên sườn,cơ ức đòn chũm,hõm ức. dấu hiệu co kéo cơ hô hấp rất dễ nhận thấy ở trẻ nhỏ vì thành ngực mềm,dễ đàn hồi hơn trẻ lớn. nếu trẻ lớn xuất hiện co kéo cơ hô hấp là biểu hiện của suy thở nặng. mức độ co kéo cơ hô hấp tương ứng mức độ nặng nhẹ của suy hô hấp
các tiếng thở bất thường:
tiếng rít: nge rõ ở thì thở vào là dấu hiệu tắc nghẽn đường hô hấp trên(thanh quản,khí quản)
tiếng khò khè: là dấu hiệu co thắt đường hô hấp dưới,nghe rõ trong thì thở ra(trong hen phế quản,viêm phế quản)
thở rên: tiếng thở rên ở thì thở ra là dấu hiệu quan trọng,biểu hiện tình trạng nặng,thường thấy ở trẻ sơ sinh và trẻ nhũ nhi.cơ chế của tiếng thở rên là do trong thì thở ra nắp thanh mon đóng lại để tạo áp lực dương cuối thì thở ra giúp đường thở không bị xẹp,tăng quá trình trao đổi khí(gặp ở hen PQ,viêm tiểu PQ,đẻ non)
sử dụng các cơ thở phụ: khi trẻ gắng sức, cơ ức đòn chũm co kéo làm cho đầu trẻ gật gù theo nhịp thở
cánh mũi phạp phồng : triệu chứng này hay gặp ở trẻ sơ sinh và nhũ nhi khi có suy hô hấp
thở ngáp: đây là dấu hiệu thiếu oxi rất nặng có thể trẻ sắp tử vong
1 số tư thế thích nghi: khi trẻ bị khó thở cần lưu ý đó là trẻ ngồi,nhoài người ra trước.trong 1 số trường hợp bị tắc nghẽn đường hô hấp như trong dị vạt đường thở,viêm nắp thanh môn,cơn hen PQ...(tư thế của trẻ bệnh là 1 triệu chứng,cần tôn trọng tư thế đó)
1 số điểm cần lưu ý:
khi trẻ bị suy hô hấp kéo dài,các biểu hiện của thở gắng sức không rõ ràng do trẻ bị kiệt sức,đây lá biểu hiện xấu trẻ có bệnh về não như tăng áp lực nội sọ,ngộ độc hay hội chứng não viêm,hoặc mắc các bệnh thần kinh cơ khi trẻ suy hô hấp mà không có biểu hiện gắng sức chẩn đoán suy hô háp còn dựa vào hiệu quả thở
hiệu quả thở:
nghe phổi khi không có rì rào phế nang là tình trạng nặng(phổi câm) ngoài ra cần quan sát sự di động lồng ngực,đo dộ bão hòa oxi trong máu giúp đánh giá dễ hơn
hệ quả suy hô hấp lên cơ quan khác:
nhịp tim: nhịp tim tăng,tuy nhiên dấu hiệu này không đặc hiệu do nhịp tim tăng do trẻ sốt cao,lo lắng,sợ hãi.khi nhịp tim giảm là dấu hiệu xấu và là giai đoạn cuối của suy hô hấp
màu săc da:thiếu oxi làm da nhợt nhạt(do giải phóng catechholamine).xanh tím là dấu hiệu muộn khi bệnh nhân thiếu oxi(chú ý dấu hiệu này cũng hay gặp ở bệnh nhân thiếu máu,tim bẩm sinh...)
tinh thần: giảm oxi,tăng co2 trong máu làm trẻ kích thích lú lẫn,nếu trầm trọng hơn có thể đi vào hôn mê
(mong mọi người đóng góp ý kiến để xây dựng topic hồi sức cấp cứu thêm hoàn thiện nhất là nhận biết,ứng dụng trong hscc)