Bệnh ung thư chưa có thuốc đặc trị, hơn nữa, phòng bệnh bao giờ cũng quan trọng hơn chữa bệnh. Vì vậy, người ta phải cố gắng đi tìm những biện pháp nhằm ngăn chặn sự lan tràn của ung thư hoặc làm khỏe mạnh hóa cơ thể. Một trong những biện pháp là sử dụng vaccin chống ung thư. Nhưng trong tất cả các vaccin được tìm ra, chưa có một vaccin nào là hoàn hảo. Và người ta luôn cố gắng đi tìm một vaccin hoàn hảo.

Sự “ranh mãnh” của ung thư

Có thể nói ung thư là một căn bệnh nguy hiểm nhất trong các loại bệnh nguy hiểm. Bởi những tế bào ung thư thực sự là những tế bào vô tổ chức.

Bằng chứng là mọi tế bào trong cơ thể sinh sản hay phân chia đều dựa vào sự điều khiển của cơ thể và mọi tế bào xung quanh. Các tế bào luôn có sự kết nối nhau bằng các thể nối. Sự kết nối này có hai tác dụng: thông báo sự thiếu hụt của tế bào để kích thích sinh sản và thông báo sự đầy đủ của tế bào để kìm hãm sự phân chia. Khi mà có sự tổn thương hay hoại tử tế bào xảy ra thì ngay lập tức những tế bào xung quanh sẽ gửi những tín hiệu kích thích để tăng sinh sản tế bào hoặc khi một tế bào lỡ có sự phân chia quá mức thì ngay lập tức chúng sẽ bị kìm hãm lại để sự phân chia không là quá phát.

Tuy nhiên, tế bào ung thư thì không như thế. Nó cứ mặc nhiên phát triển, nảy nở và mặc nhiên chiếm đoạt cơ thể người. Đó là do chúng là những tế bào rất “khôn”. Sự khôn ranh thứ nhất của tế bào ung thư là chúng đã tìm ra cách thoát khỏi sự kiểm soát của các tế bào xung quanh. Sự khôn ranh thứ hai của tế bào ung thư chính là khả năng ngụy trang tài tình, thoát hoàn toàn sự kiểm soát của hệ miễn dịch. Hai khả năng này đã giúp cho tế bào ung thư tha hồ phát tán và phát triển.

Như trên đã nói, mọi tế bào đều tồn tại trong mối quy luật tương tác sinh học với chính nó và với chính những tế bào lân cận. Nhưng những tế bào ung thư, bằng những cách thức nhất định, nó vẫn tồn tại giữa những cộng đồng tế bào mà không hề bị kiểm soát. Các tế bào “hàng xóm” liên tục gửi những tín hiệu “đủ rồi, đủ rồi” nhưng chúng vẫn mặc sức phát triển, chèn lấn và tiêu diệt luôn những tế bào gửi tín hiệu kìm hãm nó. Sự sinh tồn của nó chỉ nhằm một mục đích duy nhất là làm sao phân chia được nhiều và được nhanh.

Sự khôn ranh thứ hai của tế bào ung thư đã giúp cho nó có khả năng sinh tồn mạnh mẽ. Nó cứ mặc sức trôi đi trong cơ thể như một tế bào thân thiện mà hệ miễn dịch không hề phát hiện ra. Hệ miễn dịch vốn là một hệ phải tiêu diệt tất cả những tế bào bất thường. Nhưng trong trường hợp này, sự ngụy trang của tế bào ung thư tài đến mức, nó tỏ ra là thân thiện với những thành phần có thẩm quyền miễn dịch và hoàn toàn thoát khỏi sự kiểm soát của cơ thể. Trong khi đó nó chính là một tế bào bệnh lý cần phải tiêu diệt. Do đó mà nó có thể ngao du khắp nơi và đậu vào những chỗ nào mà nó muốn.

Nhờ có hai đặc tính đặc biệt trên mà tế bào ung thư đã sinh sôi nảy nở mạnh mẽ ở khắp nơi. Càng sinh sản nhanh, càng phát tán mạnh thì sinh mệnh người bệnh càng nhanh chóng đi đến điểm kết thúc.

Các vaccin hiện nay

Trong khi chưa tìm ra được thuốc chữa ung thư thì người ta đang cố gắng tìm ra những biện pháp nhằm ngăn chặn sự lan tràn của ung thư nhằm làm khỏe mạnh hóa cơ thể. Một trong các biện pháp là sử dụng vaccin chống ung thư.

Vaccin chống ung thư được tìm ra đầu tiên vào năm 2008. Về mặt cơ bản thì vaccin chống ung thư có hai loại, đó là vaccin điều trị và vaccin dự phòng. Các vaccin dự phòng là những vaccin cổ điển, thực chất là những vaccin được chế từ virut để sản xuất ra những sản phẩm sinh học. Những vaccin này sẽ có tác dụng giúp cơ thể nhận ra và tiêu diệt virut. Và do đó những virut bị nghi ngờ là gây ra ung thư sẽ không có cơ hội gây ra bệnh. Điển hình trong nhóm vaccin này là các vaccin dự phòng ung thư gan (do virut viêm gan B, C), ung thư tử cung (do virus HPV), ung thư lympho (virus Estein Barr, HTLV1), ung thư dạ dày (vi khuẩn HP)... Sử dụng những vaccin này rõ là có thể dự phòng được các bệnh ung thư do căn nguyên vi sinh vật.

Nhóm vaccin thứ hai là vaccin điều trị. Đây là những vaccin được điều chế từ những tế bào ung thư. Nó bao gồm một số protein đặc thù của tế bào ung thư. Khi vaccin được tiêm vào cơ thể thì nó sẽ tái hoạt hóa và lành mạnh hóa sức khỏe hệ miễn dịch. Thế nên cơ thể sẽ tìm cách tiêu diệt những căn bệnh quái ác này. Nhóm vaccin này không có khả năng tiêu diệt hoàn toàn khối ung thư mà chỉ có khả năng kìm hãm sự phát triển của khối ung thư mà thôi.

Như vậy, cho đến nay người ta chưa tìm ra được một vaccin chống ung thư đúng nghĩa. Hay nói một cách khác là chưa tìm ra được một vaccin chống ung thư hoàn hảo như đúng tên vaccin mà nó có. Bởi lẽ, những vaccin dự phòng chỉ can thiệp được vào khâu nhiễm virut, nhưng không phải lúc nào ung thư cũng do virut gây ra. Ngay cả ung thư gan, người ta nghi nhiều cho virut viêm gan C nhưng không phải lúc nào nó cũng có sự hiện diện của loại virut gây bệnh này. Với các vaccin điều trị thì chưa thể có công hiệu đủ mạnh nhằm loại bỏ hoàn toàn khối ung thư ra khỏi cơ thể. Nó chỉ là biện pháp kéo dài sự sống. Như thế là nó cũng không thể loại trừ hoàn toàn bệnh tật.

Và một vaccin thứ thiệt

Đứng trước thực tế đó, người ta luôn mong có một vaccin chống ung thư đích thực. Nghĩa là chúng là những vaccin chính hiệu có thể phòng bệnh ung thư từ khi nó chưa phát bệnh hay chuẩn bị phát bệnh, ngay cả khi những ung thư này không hề liên quan tới virut. Nếu điều này là có thực thì đó quả là một điều mừng vì đa phần những ung thư chẳng liên quan gì tới những virut hay vi khuẩn.

Thử nghiệm vaccin đầu tiên được thử nghiệm là với ung thư tủy xương. Đó là bệnh đa u tủy xương. Bệnh này có bản chất là ung thư máu, trong đó máu xuất hiện những tế bào ung thư và bị mất chức năng hoàn toàn. Hồng cầu trong máu còn rất ít, ít đến nỗi máu chẳng còn màu đỏ mà thay vào đó là màu trắng nhờ nhờ. Vì thế mà nó được xếp vào một nhóm bệnh là bệnh máu trắng.

Thử nghiệm chế tạo vaccin chống ung thư máu được tiến hành tại Mỹ vào tháng 5/2011. Đây là cuộc thử nghiệm dựa theo kết quả nghiên cứu của 3 nhà khoa học về ung thư là Kenneth Anderson, Nikhil Munshi và Jooen Bae tại Viện Nghiên cứu ung thư Dana-Farber ở Boston, bang Masshachusets (Hoa Kỳ). Tại đây, người ta đã tổ hợp các mẩu peptid đặc thù của bệnh đa u tủy xương. Những mẩu peptid này là những mẩu peptid giúp tế bào ung thư đa u tủy xương sinh tồn. Mục tiêu của thử nghiệm này là dùng những mẩu peptid đa u tủy xương cho tiếp xúc với hệ miễn dịch. Hệ miễn dịch sẽ nhận ra đây là ung thư và tiêu diệt. Vaccin loại này sẽ huấn luyện cho hệ miễn dịch nhân ra và tiêu diệt khối ung thư đa u tủy xương ngay từ khi nó còn rất nhỏ trong cơ thể. Không những thế nó còn chứa những thành phần kích thích miễn dịch để tiêu diệt khối ung thư khi khối ung thư đã xuất hiện.

Điểm lợi của vaccin này là chỉ chứa những đoạn peptid nên nó sẽ không gây ra bệnh ung thư thật, nhưng nó lại mang dáng dấp và những thông tin như một khối ung thư thực sự. Vì vậy, cơ thể sẽ được huấn luyện khả năng tìm diệt ung thư đa u tủy xương thành công.

Hiện người ta mới chỉ bắt đầu tiến hành thử nghiệm với loại vaccin này và chưa rõ kết quả sẽ đến đâu. Tuy nhiên, dựa trên nguyên lý khoa học, người ta hoàn toàn có thể tin tưởng vào những gì đang diễn ra. Và nếu thành tựu này thành công, thì chúng ta hoàn toàn có thể phòng ngừa ung thư. Sự phòng ngừa không chỉ là với ung thư tủy xương mà với mọi loại ung thư khác. Và trong một tương lai không xa, rất có thể ung thư sẽ không được xếp vào nhóm bệnh nguy hiểm hay nan y nữa.